Z!N #54

Crnji od crnjeg

U ovom broju stiže ČAK, narodni andergraund junak prolifičnog autora - Grbo! Vraća se Witches’ Quarter i nastavljamo sa Vertmenom, Spiral Highway i I Wanna Be a Dog.

Uz nastavke stripova nastavljam i svoju besedu o Valjevskoj školi stripa kroz etapu art-grupe Crna mrlja, sa kojom smo delili šesti broj fanzina. Tu su i utisci sa Drugog D.I.Y. festa, kao i najava novih događaja i stripskih izdanja.

Ostani u toku sa svim što je Stripoid i #PodržiDomaćiStrip!

ŠKOLA STRIPA CRNE MRLJE

Aktivnosti art-grupe realizovane: 2007-2012.

Trajanje škole: 2010-2012.

            Crna mrlja se formirala kao art-grupa 2007. i započinje rad na „Fanzinu Crne mrlje“, koji izdat pod okriljem Doma omladine Valjevo.

            Prvi broj izašao je u januaru 2008. godine i predstavljen je javnosti u svežerenoviranom Malom klubu Doma omladine Valjevo uz svirku domaćih metal sastava iz Valjeva, Beograda i Kraljeva. Sam fanzin obuhvatao je širok spektar tema, od stripa, muzičkih i filmskih recenzija, do horor i naučnofantastične proze. Cilj lista bio je, kako i sama izjava za medije navodi, da pokrene istinitu priču koja nije ograničena cenzurom, političkim stremljenjima u gradu i van njega, i naravno kroz njega mogu da se afirmišu mladi ljudi koji se nečim bave u ovom gradu, a za njih niko nije čuo. Drugi broj je izašao u aprilu, treći u novembru iste godine.

            Glavni urednik bio je Nemanja Radovanović, tehnički urednik Miloš Nikolovski, dok je Miloš Pešić radio kompjutersku obradu, a redakciju su činili, kako su bili potpisani: Milovan Milinović, Aleksandar Tomašević, David Kecojević, Aleksandar Janković, Marko Vuković, Marko Pavić, Nikola Ilić, Ivan Branković, Srđan Badrić, Mladen Drašković, Mladen J. Levnaić, Marko Tomić, Jana Marinković - Arsenijević, Katarina Veselinović, Jelena Rakić, Nikola Rakić, Froggy, Neda Popović, Milena Radovanović, Bojana Obradović, Milan Popović, Branko Radaković, Branislava Kostić - Gaca, Relja Antonić,  Dimitrije Stefanović, Aleksandar Žikić i Valerija Balaž.

            Paralelno sa fanzinima, „Crna mrlja“ je organizovala književne promocije, udružene proteste protiv pretvaranja dela Parka Pećine u parking, a potom je sledila i radionica stripa. Subote, 10. aprila 2010. godine u 18 časova u klubu ispred male sale Centra za kulturu Valjevo, započeta je radionica stripa i inicijalni plan bio je da se održi naredna tri meseca u istom terminu.

            U maju iste godine objavljen je četvrti broj „Fanzina Crne mrlje“, a u julu i peti koji je isključivo sadržao stripove članova radionice – Marka Vukovića, Stefana Nastića, Jovana Markovića, Matije Mijailovića i Filipa Stankovića. Peti broj fanzina, kao i projekat „Da zidovi dobiju dušu“ bili su deo projekta Centrifuga 10, pod pokroviteljstvom Erste banke i Balkanskog fonda za lokalne inicijative. Od 15. do 17. jula, trajala je akcija izrade zidnog stripa na pokretnim tablama, koje su bile postavljene na zidove Centra za kulturu, dok su istovremeno u Malom klubu bile projekcije animiranih filmova i edukativnog materijala vezanog za strip, kao i izložbena postavka radova mladih autora. U subotu je održana promocija petog broja Zina Crne mrlje i organizovana je svirka. Projekat „Art grupe Crna mrlja“ - „Da zidovi dobiju dušu” proglašen za jedan od 5 najboljih projekata iz oblasti kulture u konkurenciji od ukupno 35 projekata realizovanih u pet godina trajanja programa Centrifuga i nešto što je trebalo da bude kao privremena kulturološka pojava u Valjevu, proširilo se na nešto mnogo ozbiljnije i od važnog značaja za domaći strip.

Ispred Doma omladine Valjevo, leto 2011.

            Crna mrlja nastavila je da funkcioniše u predstojećem periodu isključivo kao valjevska škola stripa, čiji su se članovi redovno okupljali subotom u 18 časova, a leti gotovo svaki dan, povećavajući pritom broj polaznika iz meseca u mesec (Stefan Krunić, Nebojša Draksimović, Magdalena Tešanović, Luka Ješić, Đorđe Đurašinović, Aleksandar Obradović, Luka Dudić, Uroš Urošević Cipi, i dr.). Uz periodične performanse slikanja na otvorenom, „Mrlja“ je uz podršku Centra za kulturu i Grada Valjeva povremeno prekrečavala grafite stripskim muralima. Iza kulisa, bukvalno, radilo se i na stvaranju scenografije za predstavu „Pi parkić“ koja je izvedena  premijerno 26. februara u Sali Centra za kulturu Valjevo, u režiji Dragoslava Parezanovića. Iste godine, Nemanja Radovanović, Miloš Nikolovski, Stefan Nastić, Jovan Marković i Filip Stanković asistirali su pri produkciji nerealizovanog televizijskog predloga „Vitezovi Plave magle“, pilotu inspirisanom srpskom epskom fantastikom, za čije akcione scene su nacrtali storibordove prema knjizi snimanja reditelja Vladimira Petrovića.

            U subotu 28. maja 2011. godine, Crna mrlja i Centar za kulturu organizovali su Vikend stripa u Valjevu, čiji su gosti bili Darko Perović, Vladimir Vesović, Branko Đukić, Zoran Tucić, kao i pređašnji mentori – Milivoj Kostić, Zoran Stefanović i Bogoljub Arsenijević Maki. Tog leta, u avgustu, u okviru Tešnjarskih večeri organizovana je izložba „Vekovnika“ i „Beskrvnih“, gde su gosti bili Marko Stojanović i izdavačka kuća System comics.

Ispred Centra za kulturu Valjevo, leto 2012.

            Vremenom, škola je prerasla u atelje u kom su i polaznici i mentori radili i na individualnim i na zajedničkim projektima, učeći jedni od drugih i usavršavajući se. U junu 2012. godine, Nemanja Radovanović bio je jedan od učesnika četvrtog po redu likovnog simpozijuma „Gesto a emócie 2012”, održanog u Bojnicama u Slovačkoj, gde je izdvojen kao jedan od dvojice najinovativnijih mladih učesnika simpozijuma, a julu otvorena je i njegova izložba stripa, plakata i ilustracije. Obuhvatala je koncept od približno 40 radova nastalih u te  protekle dve godine od početka škole.

            Istog leta, tokom Tešnjarskih večeri u avgustu, „Crna mrlja“ predstavila se, kako Tešnjarski glasonoša javlja, uz dve izložbe: „Izložbom polaznika strip radionice pri Centru za kulturu koju vode Nemanja Radovanović i Miloš Nikolovski (Filip Stanković, Jovan Marković, Stefan Nastić, Nebojša Draksimović, Matija Mijailović) i drugom na kojoj su izloženi radovi nekadašnjih polaznika strip škole „Crni kreč.“ Željko Obrenović, Željko Vitorović, Nemanja Radovanović i Miloš Nikolovski su pokazali da su dostojni naslednici Velikog majstora valjevske strip lože. Zajedno sa ‘crnomrljašima’’ mlađi sugrađani su imali prilike da 12. avgusta, baš na Dan mladih, ostave neke svoje mrlje na platnu u okviru uličnog slikarskog performansa „ Govorim tiho i nosim četku sa sobom“, izvedenog u sklopu projekta „I zidovi imaju dušu“, finansiranog od strane Ministarstva za omladinu i sport. Po delanju ove grupe možemo reći da je 'underground' umetnost u Valjevu, pogotovo ova deveta daleko od mrtvog slova na papiru, a sa underground-om, kao što je poznato treba biti oprezan, jer.... kad crna mrlja kane teško se skida.“ [Tešnjarski glasonoša Br. 45; 19. avgust 2012.] Paralelno sa izložbom, pred Muselimovim konakom održana je promocija romana „Talog“ Željka Obrenovića.

Tehnička škola Valjevo, jesen 2012.

            Istog meseca grupa je realizovala nesvakidašnju akciju prekrečavanja fasada naruženih grafita. Mladi volonteri Crne mrlje odlučili su se na ovu akciju kako bi svojim vršnjacima poručili da „i zidovi imaju dušu“ i da ispisivanje navijačkih poruka na gradskim fasadama naružije prostor u kom svim zajednom živimo i podstiče mržnju suprostavljenih navijačkih grupa, koje uglavnom na tu vrstu provokacije uzvraćaju istom merom. Rezultat je grad naružen raznim porukama mržnje. U toku avgusta građani Valjeva imali su priliku da se prijave za učešće u akciji prekrečavanja grafita putem portala ugradu.info, naravno uslov je bio da je fasada njihove kuće ispisana grafitima. Pozivu Crnomrljaša odazvalo se osmoro Valjevaca, te su sporni grafiti na njihovim fasadama prekrečeni tokom septembra. Ova akcija je realizovana u okviru projekta „I zidovi imaju dušu“ koji je finansiralo Ministarstvo omladine i sporta uz koordinaciju organizacije „Zdravo da ste.“

            Akcija je nastavila sa oslikavanjem murala u dvorištu Tehničke škole, u okviru programa „Mladi su zakon.“ U okviru ovog projekta realizovano je više umetničkih radionica, uličnih akcija i performans „Govirm tiho i nosim četku sa sobom“ u kom su osim Crnomrljaša u slikanju mogli da se oprobaju i najmađi sugrađani. Putem svog manifesta, objavljenog na flajeru koji je likovno rešen u duhu ruskih proglasa oni skreću pažnju na to da slobodno vreme i svoje stvaralačke potencijale mladi ljudi mogu mnogo pametnije iskoristiti.

Nakon poslednje akcije „Mrlje“, 2012.godine, Obrenović, Vitorović i Radovanović punom parom su radili na strip-albumu „Karton siti”, a Filip Stanković, koji bi se kasnije takođe pridružio pri stvaranju albuma, zajedno je sa Stefanom Nastićem i Jovanom Markovićem razrađivao plan realizacije nove škole stripa, kojoj su se priključili i drugi polaznici „Mrlje.”

Toliko za ovaj broj. U sledećem završavamo osvrt na Valjevske škole stripa, nastavljamo sa promocijom autora i nagoveštavamo… pa, videćete.

Čitamo se,

Filip